Horor filmovi

Unosni horor filmovi u novom veku:

Jedan od najefektnijih, inteligentnijih i stilskih horor filmova nove decade bio je film Gora Verbinskog (Gore Verbinski) The Ring (2002) – moderni, gotski horor klasik, rimejk japanskog horor hita Ringu (1998).

Ostali horor filmovi takodje su radjeni po uspešnim stranim klasicima (napr. The Grudge (2004), The Grudge 2 (2006) i Dark Water (2005)).

Ovi filmovi nisu mnogo koštali, nisu zahtevali mnogo originalnosti, velika glumačka imena (i samim tim velike plate) ili prošireni marketing (zbog brenda s kojim su ih poistovećivali) i već su imali spremne mnoštvo vernih fanova horor filmova. Ipak, jedna stvar bila je zajednička svim ovim filmovima – oni nisu bili omiljeni kod filmskih kritičara.

Filmski studiji shvatili su da se profit može steći jeftinim rimejkovima klasika horor žanra. Mnogi su bili razblaženi, porodični filmovi bez ijedne originalnosti kao napr.:

·         ponovno puštanje filma Exorcist: The Version You Haven't Seen Before (2000)

·         The Texas Chainsaw Massacre (2003) i The Texas Chainsaw Massacre: The Beginning (2006)

·         Freddy vs. Jason (2003)

·         prequel Exorcist: The Beginning (2004)

·         Dawn of the Dead (2004)

·         Alien vs. Predator (2004)

·         The Grudge (2004) (rimejk japanskog filma Ju-on: The Grudge (2003)) i The Grudge 2 (2006)

·         The Amityville Horror (2005)

·         Dark Water (2005) (rimejk japanskog filma Honogurai mizu no soko kara (2002) (aka Dark Water))

·         The Fog (2005)

·         House of Wax (2005)

·         Saw II (2005)

·         The Bad Seed

·         Bride of Frankenstein (2006)

·         The Last House on the Left (2006)

·         The Hills Have Eyes (2006) i The Hills Have Eyes II (2007)

·         The Wicker Man (2006)

·         The Omen (2006) (pušten u bioscope, naravno, 06.06.2006.)

·         Prom Night

·         Saw III (2006)

·         The Tingler

·         The Birds

·         The Blob (drugi rimejk!)

·         Creature From the Black Lagoon

·         Death Race 3000

·         Don't Look Now

·         The Entity

·         Gaslight

·         The Hitcher (2007)

·         Hostel: Part II (2007)

·         Creepshow (2008)

·         The Wolf Man (2008)

Sadistički horor filmovi Novog milenijuma:

Jedan od novijih trendova u horor žanru bile su varijacije sadističkih, nisko-budžetnih ‘trash’ horor filmova Z produkcije 70-ih, a mnogi od njih odnosili su se na teme osvete zbog silovanja, kao što je bilo u filmovima:

·         slasher Marka B. Reja (Marc B. Ray) sa R oznakom Scream Bloody Murder (1972), koji je reklamiran kao prvi "gore-nography" film

·         Ves Krejvenov (Wes Craven) grubi film The Last House on the Left (1972)

·         slikoviti film Boa A. Vibenijusa (Bo A. Vibenius) Thriller: A Cruel Picture (1974, Sweden)

·         šokirajući i poremećujući film Nika Mastorakisa (Nico Mastorakis) Island of Death (1975)

·         Džim Sotosov (Jim Sotos) Forced Entry (1975)

·         Lamont Džonsonov (Lamont Johnson) Lipstick (1976)

·         eksploatacioni film Frederika R. Fridela (Frederick R. Friedel) Axe (1977) (aka Lisa, Lisa i The California Axe Massacre)

·         italijanski krvavi film Paskvalea Feste Kampanilea (Pasquale Festa Campanile) Hitch-Hike (1977)

·         brutalni film Mir Zarki (Meir Zarchi) Day of the Woman (1978) (aka I Spit on Your Grave)

·         poludokumentarni film Rudjera Deodata (Ruggero Deodato) Cannibal Holocaust (1979)

·         nasilna, horor, kriminalistička, osvetnička fantazija Abela Ferare (Abel Ferrara) Ms. 45 (1981) (aka Angel of Vengeance)

U novom veku, norma filmske publike za krvavim i bolesnim nasiljem (već otupljena godinama slasher filmovima) bila je ozbiljno testirana, nisko-budžetnim zastrašujućim filmovima kao što je pakleno mračni i bolom ispunjeni film Vilijema Melouna (William Malone) FearDotCom (2002) i Džejms Vonov (James Wan) strašni film Saw (2004) (kao i njegovi nastavci Saw II, III i IV koji su usledili), u kojima se pojavio sadistički serijski ubica nazvan Jigsaw koji je izumeo izludjujuće, strahotne smrtonosne zamke za svoje žrtve.

Takodje, tu je i krvavi film Aleksandrea Aje (Alexandre Aja) The Hills Have Eyes (2006) (rimejk Krejvenovog kontroverznog kultnog nisko-budžetnog istoimenog filma iz 1977. godine koji je zapravo producirao Krejven) sa poremećenom, mutiranom porodicom kanibala koja napada porodicu iz predgradja u pustinji Nevade kao i ksenofobični i beskompromisni film Elija Rota (Eli Roth) Hostel (2005), koji govori o dvojici američkih turista hedonista i backpackera u Evropi koji su bili izloženi poniženju, medicinskom slikovito fizičkom, seksualnom i mentalnom mučenju u zaključnih 20 minuta filma.

Ovom novom nasilno-slikovitom trendu u horor žanru doprineo je i Rob Zombi (Rob Zombie) filmom The Devil's Rejects (2005), nastavkom filma House of 1000 Corpses (2003)).

Ovaj novi žanr ‘pseudo-snuff filmova’ (prevedenih kao ‘horor-porn’, ‘torture-chic’, ‘gore-nography’ i ‘klaustrofobično svirepih’), okrivljen je da liči na ‘bolesnu video igricu’ – sadržeći utrobno nasilje i nečuvene ljudske patnje – što je jako testiralo granice cenzure. Nova varijacija horor filmova bila je mešavina ‘chick-flick’-a sa tradicionalnim horor avanturističkim filmom, kao što je na primer klaustrofobični i zastrašujući film iz produkcije Lions Gate-a The Descent (2006) – jedan od prvih ženskih brutalnih akcionih horor filmova.

Ovaj film britanske produkcije režisera Nila Maršala (Neil Marshall) govorio je o šest atletski razvijenih speleologistkinja (šest nepoznatih glumica) koji se susreću sa različitim užasima (grabljivim stanovnicima podzemlja koji podsećaju na ljude) u uskoj mračnoj pećini u Apalači planinama – bez ikakvog navodjenja na golotinju ili seks.

Nastaviće se...

Napomena:

Ovaj sjajan tekst koji pruža detaljan uvod u istorijat snimanja horor filmova pronašao sam na sajtu www.filmsite.org i predstaviću ga u više delova. Ovaj opširan tekst sam sam preveo sa engleskog tako da je moguće da ima i nekih grešaka

Tim Barton (Tim Burton):

Tim Barton doprineo je svojom jedinstvenom i originalnom vizijom horor žanru brojnim maštovitim filmovima uključujući horor-komediju Beetlejuice (1988), dva filma o Betmenu (blockbuster original Batman (1989) i nastavak Batman Returns (1992)), fantazijski-horor film Edward Scissorhands (1990) o mladiću kreaturi sa sečivima umesto prstiju i horor-mjuzikl The Nightmare Before Christmas (1993) – sa sjajnom stop-motion animacijom u priči o spasavanju Božića Džeka Skelingtona (Jack Skellington).

Bartonov biografski horor film Ed Wood (1994) obuhvatio je scene sa ostarelim Belom Lugošijem (koga je igrao Oskarovac Martin Landau) a njegova srećna, kempi, oslobadjajuća satira o invaziji Marsovaca nazvana Mars Attacks! (1996) parodirala je propast, naučnu fantastiku i filmove o čudovištima - sve zajedno.

Slavni režiser je takodje prepričao i osvežio legendarnu bajku poznatog Vošingtona Irvinga (Washington Irving) o bezglavom jahaču u filmu Sleepy Hollow (1999) sa Džoni Depom (Johnny Depp) u ulozi Krejna.

Rimejkovi klasika o vampirima, vukodlaku i Frankenštajnu iz 80-ih i 90-ih:

Filmski klasici o Vukodlaku, Drakuli i vampirima i Frankenštajnu su takodje vaskrsli i vraćeni u modu 80-ih i 90-ih sa većim budžetima i zvezdama. Još nekoliko usavršenih ali stereotipskih horor filmova uključili su vukodlake kao Džon Lendisov (John Landis) An American Werewolf in London (1981) (doživeo rimejk po imenu An American Werewolf in Paris (1997) koji je bio smešten u Parizu), horor-komedija Džoa Dantea (Joe Dante) The Howling (1981) i Majk Nikolsov (Mike Nichols) Wolf (1994) sa Džek Nikolsonom u ulozi ožalošćene osobe – ovi filmovi su prikazali zadivljujuće scene preobražaja čoveka u vuka, elemente koji su danas standardni za ovakve filmove.

Ostali skoriji filmovi o vukodlacima su Majkl Vedlijev (Michael Wadleigh) klasični film o vukodlaku Wolfen (1981), Nil Džordanov (Neil Jordan) bajkoviti film o čudovištu The Company of Wolves (1984), Silver Bullet (1985) – adaptacija novele Stivena Kinga Cycle of the Werewolf, parodija Teen Wolf (1985) sa zvezdom serijala Back to the Future Majkl Džej Foksom (Michael J. Fox) i njegov nastavak Teen Wolf Too (1987).

Frenk Langela (Frank Langella) okrepio je svoju brodvejsku ulogu i glumio je slavnog ali tragično ucveljenog Grofa u filmu Dracula (1979), a iste godine mit o vampire je parodiran u kempi filmu Love at First Bite (1979) sa Džordž Hamiltonom (George Hamilton).

Zatim je Toni Skot (Tony Scott) snimio blistavu lezbijsko-vampirsku priču The Hunger (1983) u kojoj su glumile Ketrin Denev (Catherine Deneuve) i Suzan Sarandon (Susan Sarandon).

Kempi tinejdžerska horor parodija Buffy the Vampire Slayer (1992) je sa Kristi Svonson (Kristy Swanson) u ulozi neverovatne navijačice odabrane da se bori protiv vampira u Los Andjelesu. Popularna televizijska serija istoimenog naziva, sa srednjoškolkom ubicom vampira Buffy Summers (Sarah Michelle Gellar) ovekovečila je mit o vampirima – radnja je smeštena u njen rodni gradić Sunnydale, zgodno lociran iznad “Usta pakla”.

Scenarista i režiser Stiven Somers (Stephen Sommers) vaskrsao je Mumiju kao horor biće u svoja dva iznenadjujuća akciona filma o Mumiji: The Mummy (1999) i The Mummy Returns (2001), u kojima glumi Brendan Frejzer (Brendan Fraser) legionara Rika O’Konela (Rick O'Connell), imitaciju Indijane Džonsa sa prelepom ali budalastom arheologistkinjom koju glumi Rejčel Vajs (Rachel Weisz) i 3000 godina starim mumificiranim lešom osvetoljubivog visokog sveštenika Imotepa koga glumi Arnold Vosloo (Arnold Vosloo). Ove godine, u avgustu će premijeru doživeti i treći deo The Mummy: Tomb of the Dragon Emperor.                 

(Spin-off lik Kralj škorpiona pojavio se u drugom filmu, Čak Raselovom (Chuck Russell) The Scorpion King (2002), sa profesionalnim rvačem Dvejnom ‘Stenom’ Džonsonom (Dwayne 'The Rock' Johnson) u naslovnoj ulozi.)

Somers je takodje napisao scenario i režirao visoko-budžetni Van Helsing (2004), u kom se Hju Džekmen (Hugh Jackman) pojavljuje u ulozi legendarnog lovca na čudovišta koji se bori ne protiv jednog već tri stvorenja: Vukodlaka, Grofa Drakule i Frankenštajnovog čudovišta. Film je obuhvatio prisilne CG specijalne efekte, uključujući tri polugola vampira.

Ostale klasične horor priče koje su doživele rimejk na celuloidnoj traci 80-ih i kasnije su:

·         The Bride (1985) sa Dženifer Bilz (Jennifer Beals) u ulozi atraktivne Frankenštajnove neveste

·         Džoel Šumaherov (Joel Schumacher) tinejdžerski film o vampirima The Lost Boys (1987)

·         režiserski debitantski film Ketrin Bigelou (Kathryn Bigelow) – nasilni vampirski vestern Near Dark (1987)

·         Frensis Ford Kopolin (Francis Ford Coppola) vizuelno prinudni i barokni film Bram Stoker's Dracula (1992) sa Geri Oldmenom (Gary Oldman) u ulozi krvopije, seksipilnog i nemilosrdnog vampira i Entoni Hopkinsom (Anthony Hopkins) koji glumi njegovog poludelog arhi-neprijatelja Van Helsinga

·         britanski film režisera i glumca Keneta Brane (Kenneth Branagh) (koji je koproducirao Frensis Ford Kopola) Mary Shelley's Frankenstein (1994) sa Robertom De Nirom (Robert De Niro) u ulozi čudovišta i Helenom Bonam-Karter (Helena Bonham-Carter) u ulozi doktorove izmučene verenice Elizabet

·         vampirski ep Interview with the Vampire: The Vampire Chronicles (1994) režisera Nila Džordana (Neil Jordan) je bio delimično baziran na popularnoj gotskoj vampirskoj noveli En Rajs (Anne Rice) i sa Tom Kruzom (Tom Cruise) u ulozi nitkovskog vampira Lestata

·         nasilni horor film From Dusk Till Dawn (1996) za koji je scenario napisao Kventin Tarantino (Quentin Tarantino)

·         Džon Karpenterov (John Carpenter) horor-vestern Vampire$ (1998) sa Džejms Vudsom (James Woods) u ulozi ubice vampira

·         Wes Craven Presents: Dracula 2000 (2000), labava adaptacija originalne novele Brema Stokera (Bram Stoker)

·         Blade (1998) i nastavci Blade II (2002) i Blade III: Trinity (2004) sa Veslijem Snajpsom (Wesley Snipes) u ulozi Marvelovog lika koji je pola-vampir pola-ubica vampira

·         The Queen of the Damned (2002) – poslednji film pevačice Aaliyah zasnovan na popularnoj zbirci priča spisateljice En Rajs (Anne Rice) The Vampire Chronicles

Ostali značajni horor filmovi 80-ih i 90-ih:

Maštovite fantazije sa gotskim fabulama uključile su:

·         Majkl Manov (Michael Mann) vizuelni i tehnički impresivni horor sa temom drugog svetskog rata i zlim nacistima nazvan The Keep (1983)

·         horor-komedija u produkciji Stivena Spilberga (Steven Spielberg) Gremlins (1984) o slatkim malim kućnim ljubimcima “mogvajima” koji postaju loši, kao i nastavak u režiji Džoa Dantea (Joe Dante) Gremlins 2: The New Batch (1990) – oba su obezbedila crni humor i parodiju-satiru sa mnogo žargonskih šala i kameo uloga, likova sličnih Donaldu Trampu i muzičkim omažem Basbiju Berkliju (Busby Berkeley) (“New York, New York”) koji izvode sami gremlini

·         letnji bioskopski hit Ghostbusters (1984) o istraživačima paranormalnih pojava u Njujorku

·         prekomerno dekadentni film režisera Džordža Milera (George Miller) The Witches of Eastwick (1987) o seksualnim slobodama tri žene malog grada u Novoj Engleskoj (igrale su ih Cher, Susan Sarandon i Michelle Pfeiffer) kroz Mefista – Daryl Van Hornea koga je glumio Džek Nikolson (Jack Nicholson)

·         gotski horor triler i film noir režisera Artura Pena (Arthur Penn) Dead of Winter (1987) sa Meri Stenburgen (Mary Steenburgen) u višestrukoj ulozi žrtvovane žene u udaljenoj kolibi tokom mećave

·         film Ejdrijena Lajna (Adrian Lyne) Fatal Attraction (1987) manipulativna fuzija horora i napetog trilera o odbačenoj, smrtonosnoj ženi

·         film Nikolasa Rega (Nicolas Roeg) The Witches (1990) sa Andjelikom Hjuston (Anjelica Huston) kao glavnom vešticom

Britanski pisac i režiser Klajv Barker (Clive Barker) imao je režiserski debi sa grafički jezovitim filmom Hellraiser (1987) u kom se pojavljuju gadni Cenobiti, a film su pratili brojni nastavci.

Još jedan britanski režiser, Bernard Rouz (Bernard Rose) snimio je “noćnomorovsku” fantaziju Paperhouse (1989) i režirao Klajv Barkerovu zastrašujuću, nasilnu priču Candyman (1992).

1990. godine Keti Bejts (Kathy Bates) osvojila je Oskara za najbolju žensku ulogu poremećene obožavateljke u filmu Misery (1990), zasnovanom na još jednoj noveli Stivena Kinga.

Prvi film koji je prikazao zlog psihijatra Hanibala Lektera (Hannibal Lecter) bio je Majkl Manov (Michael Mann) brzi film Manhunter (1986).

Filmski horor žanr je bio nagradjen ugledom kada je šokirajući horor-triler režisera Džonatana Dema (Jonathan Demme) The Silence of the Lambs (1991), sa Entoni Hopkinsom (Anthony Hopkins) u ulozi ubice ‘Hanibala Kanibala’ (Hannibal the Cannibal) i Džodi Foster (Jodie Foster) koja glumi povredljivu FBI agenticu, osvojio pet Oskara u značajnijim kategorijama.

Kasnije su iz originalnog filma proizašli film Ridlija Skota (Ridley Scott) Hannibal (2001) i  Bret Retnerov (Brett Ratner) prequel Red Dragon (2002) – rimejk pomenutog filma  Manhunter.

U filmu Cape Fear (1991), rimejku klasika iz 60-ih sa Robertom Mičamom (Robert Mitchum) sa psihopatskim progoniteljem u režiji Martina Scoresezea (Martin Scorsese), glumio je Oskarovac Robert DeNiro jezivog, oslobodjenog robijaša.

Uznemirujuć je bio i film Jacob's Ladder (1990) o veteranu iz vijetnamskog rata (koga je glumio Tim Robbins) mučenom noćnim morama zbog mogućeg vojnog eksperimenta sa LSD-ijem i drugim porodičnim traumama.

1992. godine kontroverzni neizvesni erotski triler Basic Instinct predstavio je čisti užas pričom o prelepoj, biseksualnoj ženi osumnjičenoj za ubistvo.

U triler-horor filmu Dejvida Finčera (David Fincher) Se7en (1995) dva njujorška detektiva za ubistva (Morgan Freeman i Brad Pitt) pokušavaju da uhvate serijskog ubicu (Kevin Spacey) poznatog po izlaganju ‘sedam smrtnih grehova’ na svojim mestima ubistava.

Još nekoliko horor filmova iz sredine 90-ih godina iznenadili su industriju svojim fenomenalnim uspehom i vratili su se slasher temama. Svaki od njih, dao je atraktivnu i snuždenu mladu glumačku postavu: The Craft (1996) je govorio o srednjoškolkama koje se bave veštičarenjem i crnom magijom, Ves Krejvenov horor-triler Scream (1996) i I Know What You Did Last Summer (1997), o tinejdžerima koji prikrivaju fatalnu ‘udari i beži’ saobraćajnu nesreću – sa očekivanim užasnim ishodima.

Dokumentarni niskobudžetni horor film s kraja veka The Blair Witch Project (1999) snimljen je kao ekspresionistički film, sniman ‘iz ruke’ i pridobio je pažnju publike svojim dvosmislenim i nedovoljno iskazanim užasom.

Slično, priča o duhovima M. Najta Šajamalana (M. Night Shyamalan) The Sixth Sense (1999) stvorila je neizvesnost bez tipičnih formula i eksplicitnih elemenata većine slasher filmova.

Film režisera Marka Pelingtona (Mark Pellington) u stilu Dosijea X (X-Files) The Mothman Prophecies (2002), sa Ričardom Girom (Richard Gere) i Lorom Lini (Laura Linney), bio je psihološki triler-horor film zasnovan na mitskom ‘stvarnom’ biću sličnom moljcu i sa crvenim očima u mestu Point Pleasant.

Nastaviće se...

Napomena:

Ovaj sjajan tekst koji pruža detaljan uvod u istorijat snimanja horor filmova pronašao sam na sajtu www.filmsite.org i predstaviću ga u više delova. Ovaj opširan tekst sam sam preveo sa engleskog tako da je moguće da ima i nekih grešaka

Ves Krejven (Wes Craven):

Ves Krejven je takodje započeo svoju karijeru nasilnim horor filmovima 70-ih, nisko-budžetnim uzbudljivim filmom Last House on the Left (1972) (rimejkom filma Ingmara Bergmana (Ingmar Bergman) The Virgin Spring (1960)) i filmom The Hills Have Eyes (1977) – o brutalnim, pustinjskim seljačkim mutiranim kanibalima koji proganjaju porodicu u divljini. Njegova dva najčuvenija filma bili su tinejdžerski slasheri koji su podstakli iznenadni pljusak imitacija i nastavaka:

·         A Nightmare on Elm Street (1984) u kom se pojavljuje Fredi Kruger (Freddy Krueger) (glumi ga Robert Englund), reinkarnacija dečjeg zlostavljača i serijskog ubice sa čuvenom rukavicom sa sečivima na prstima i spaljenom facom

·         iznenadjujući horor hit Scream (1996) koji je pomogao da se okrepe filmovi tog žanra krajem 90-ih, sa koljačem obučenim u kostim Smrti, film je preporodio slasher filmove narednih godina

Veliki uspeh filma “Scream” doveo je i do nastavaka iz 1997. i 2000. godine – ponovo sa Niv Kembel (Neve Campbell) u ulozi terorisane tinejdžerke i sa nekoliko preostalih likova iz prethodnih verzija (Courteney Cox Arquette i David Arquette).

Uspeh tog filma bio je doteran njegovom režijom nastavka Wes Craven's New Nightmare (1994), sedmog filma u serijalu, sa zvezdom iz prvog dela Heder Langenkamp (Heather Langenkamp), Krejvenom lično i Englundom i svi su glumili sebe.

Filmom Red Eye (2005), njegovim 20-im filmom, Krejven je dodao svom horor repertoaru ovaj psihološki triler smešten na noćni let za Majami, sa Rejčel Mekadams (Rachel McAdams) u ulozi prestravljene putnice Lize Rajsert koju otima stranac-putnik Džekson Ripner (Cillian Murphy).

Bleksploatacioni horor filmovi:

Prvi takozvani bleksploatacioni filmovi (sa dominirajućim Afro-Američkim glumcima, muzikom i temama) bio je kontroverzni nezavisni film Melvina Van Piblsa (Melvin Van Peebles) Sweet Sweetback's Baadasssss Song (1971).

Film je pokrenuo celu seriju sličnih filmova o privatnim detektivima crncima i krtom urbanom životu. Kako je pokret napredovao, stopio se sa horor žanrom (i drugim žanrovima takodje, kao napr. sa naučnom fantastikom), i producirani su smešani hibridni filmovi sa bleksploatacionim sadržajem, često parodirajući naslove poznatih horor filmova iz prošlosti:

·         Viljem Krejnov (William Crain) film Blacula (1972) – sa Viljemom Maršalom (William Marshall) kao prokletim afričkim princem u naslovnoj ulozi koji teroriše Los Andjeles;

i njegovim nastavkom Scream, Blacula, Scream! (1973)

·         The Thing with Two Heads (1972), kempi horor-komedija i kultni klasik o belom ludom naučniku i rasisti (Ray Milland) čija glava treba da se nakalemi na telo ogromnog crnca (Rosie Grier)

·         naučno-fantastična kriminalistička fantazija Top of the Heap (1972) – o ludom mladom prestoničkom policajcu crncu koji fantazira o tome da bude prvi čovek na mesecu

·         očigledno bezvredna imitacija Frankenštajna u režiji Viljema Livija (William Levey) Blackenstein (1973)

·         Bil Ganov (Bill Gunn) film Vampires of Harlem (1973), aka Ganja & Hess

·         Voodoo Black Exorcist (1973, Sp.) aka Vudu sangriento

·         film Viljema Girdlera (William Girdler) Abby (1974) (bleksploataciona verzija filma The Exorcist (1973)

·         kung-fu akcioni film Black Belt Jones (1974)

·         Black Werewolf/The Beast Must Die (1974)

·         zombie film The House on Skull Mountain (1974)

·         kontroverzni animirani film Ralfa Bakšija (Ralph Bakshi) Coonskin (1975)

·         Dr. Black, Mr. Hyde (1976)

·         Abar, the First Black Superman (1977)

·         The Six Thousand Dollar Nigger (1980)

Kasniji bleksploatacioni filmovi 90-ih imali su uglavnom horor teme kao Def by Temptation (1990), Candyman (1992) i njegov nastavak Candyman: Farewell to the Flesh (1995), vestern Posse (1993), Tales from the Hood (1995) (antologija od 4 priče), Vampire in Brooklyn (1995) (sa Edijem Marfijem (Eddie Murphy)) i Bones (2001) sa reperom Snoop Dogg-om u glavnoj ulozi.

Horor filmovi 80-ih i 90-ih:

Mnogi od još uspešnijih horor filmova izrodili su lošije, nisko-budžetne, bolesne slashere, tzv. ‘schlock’ ili ‘splatter’ filmove 80-ih (i 90-ih) godina. Većina ovih nastavaka ili imitacija bili su eksploatacioni i prikazivali su šokantno, krvavo nasilje, slikoviti horor, ‘ugrožene tinejdžere’, kompjuterski napravljene specijalne efekte i šminku i obično ubitačnog muškog psihopatu koji je pričinio progresivni lanac groznih ubistava u kojima su žrtve žene (gde je brutalno ubijanje-klanje-sečenje metaforička zamena za silovanje). Mnogi od ovih filmova govorili su o osvetoljubivom ubici motivisanom nekim prošlim zločinom ili seksualnom perverzijom.

Friday the 13th (1980) prvi od najprepoznatljivijih horor serijala – sa zapanjujućim brojem nastavaka (deset), inspirisan je mnogim originalnim filmovima iz 70-ih (kao što je odlučujući slasher-krvavi film režisera Maria Bave (Mario Bava) A Bay of Blood (1971, It.) – sa oznakom R) sa pričom o terorisanim savetnicima u tinejdžerskom kampu.

Takodje je inspirisao TV serije i nekoliko parodija. Džejson (Jason), kao i psihopata Fredi Kruger pre njega u serijalu filmova Nightmare on Elm Street, postao je poznato ime.

·         Friday the 13th (1980)

·         Friday the 13th, Part 2 (1981)

·         Friday the 13th, Part 3 (1982)

·         Friday the 13th - The Final Chapter (1984)

·         Friday the 13th Part V: A New Beginning (1985)

·         Friday the 13th Part VI: Jason Lives (1986)

·         Friday the 13th Part VII: The New Blood (1988)

·         Friday the 13th Part VIII: Jason Takes Manhattan (1989)

·         Jason Goes to Hell: The Final Friday (1993)

·         Jason X (2002)

·         Freddy vs. Jason (2003)

Child's Play (1988) je bio prvi iz serijala filmova o bistrom, crvenokosom lutku Čakiju (Chucky) koji je opsednut duhom i glasom zlog i besnog serijskog ubice Čarlsa Lija Reja (Charles Lee Ray koga glumi Brad Dourif) – lutak je terorisao dečaka i njegovu porodicu.

Pratila su ga dva srodna nastavka iz 1990. i 1991. kao i film Bride of Chucky (1998) koji je u priču uveo ženskog serijskog ubicu lutku Tifani (glas je pozajmila Dženifer Tili (Jennifer Tilly) da bi ulio elemente crne komedije).

Peti deo, Seed of Chucky (2004), režirao je scenarista serijala Don Mancini, i bio se još više odnosio na horor-crnu komediju i parodiju slično filmu Scream (1996), uključujući brojne šale (polno zbunjeno dete Čakija i Tifani nazvano je Glen-Glenda aludirajući na film Eda Vuda; i Dženifer Tili igrala je sebe, praveći aluzije na njenu lezbijsku ulogu u filmu Bound (1996) sa Djinom Geršon (Gina Gershon) itd.)

Autor fantazije H.P. Lovkraft (H.P. Lovecraft) i njegove horor priče:

Stjuart Gordonova (Stuart Gordon) krvava, kultna komedija o ponovo oživljenim mrtvacima Re-Animator (1984) – bila je bazirana na zbirci priča H.P. Lovkrafta Herbert West — Reanimator.

Uvrnuti film pratili su naknadni nastavci, u kojima je takodje glumio Džefri Kombs (Jeffrey Combs) u ulozi ludog doktora Herberta Vesta:

·         The Bride of Animator (1990), režija: Brajan Juzna (Brian Yuzna)

·         Beyond Re-Animator (2003), režija: Brajan Juzna (Brian Yuzna)

Još jedna Lovkraftova kratka priča From Beyond, bila je osnova za još jednu saradnju Gordona i Juzne prikladno nazvanu From Beyond (1986) – sa reklamnom rečenicom "Ljudi su tako lak plen", ponovo sa veteranima Džefrijem Kombsom i Barbarom Krempton (Barbara Crampton).

Mnogi filmovi su bili zasnovani ili inspirisani Lovkraftovim pričama, kao sledeći:

·         The Haunted Palace (1963) – po priči The Case of Charles Dexter Ward, koji je režirao Rodžer Kormen (Roger Corman) – jedan od njegovih “Po” filmova; doživeo rimejk 1991. godine

·         Die, Monster, Die! (1965, UK), aka Monster of Terror – po priči The Colour Out of Space; rimejk snimljen 1987. godine

·         The Shuttered Room (1967, UK) - aka Blood Island – po priči The Shuttered Room

·         The Crimson Cult (1968, UK), aka Curse of the Crimson Altar i The Crimson Altar – zasnovan na priči The Dreams in the Witch-House; sa jednim od poslednjih pojavljivanja Borisa Karlofa

·         The Dunwich Horror (1970) – po Lovkraftovom delu The Dunwich Horror; film je producirao Rodžer Kormen

·         The Curse (1987) – adaptacija po priči The Colour Out of Space

·         The Unnamable (1988) – po istoimenom delu

·         The Resurrected (1991) – po priči The Case of Charles Dexter Ward

·         The Unnamable II: The Statement of Randolph Carter (1992) – po delu The Statement of Randolph Carter

·         Necronomicon (1993) – trostruka antologija, zasnovana na pričama The Rats in the Walls, Cool Air i The Whisperer in the Darkness; Nekronomikon se takodje pominje u filmskoj trilogiji “Evil Dead” Sema Raimija (Sam Raimi): The Evil Dead (1983), Evil Dead II: Dead by Dawn (1987) i Army of Darkness (1993)

·         In the Mouth of Madness (1994) – u režiji Džona Karpentera; sa Lovkraftovim temama

·         Lurking Fear (1994) – labavo baziran na istoimenoj priči

·         Dagon (2001, Sp.) – zasnovan na dve priče Dagon i The Shadow Over Innsmouth

Horor nastavci:

U mnogim slučajevima, nastavci popularnih naslova bili su snimani da bi se zaradilo na uspehu originala: napr. svi ti filmovi izbacili su brojne nastavke, pomenućemo: Halloween, Poltergeist, The Exorcist, It's Alive, A Nightmare on Elm Street, The Howling, Hellraiser, Darkman, Chucky i Scream. Evo još primera nekvalitetnijih (ili ponekad imitatorskih, neinventivnih) horor filmova s početka 80-ih: Mother's Day (1980), Motel Hell (1980), Prom Night (1980), He Knows You're Alone (1981), I Spit On Your Grave (1981), My Bloody Valentine (1981), parodija Student Bodies (1981) i Sorority House Massacre (1986).

Sem Raimi (Sam Raimi):

Scenarista i režiser Sem Raimi snimio je neke od najbujnijih, domišljate, stripovske, neslane parodije sa horor temama uvek sa Brusom Kempbelom (Bruce Campbell) u ulozi jednog protagoniste sa jednom rukom naoružanom motornom testerom. Nisko-budžetni serijal počeo je sa filmom The Evil Dead (1983) o kolibi opsednutoj zlim duhovima.

Pratili su ga Evil Dead 2: Dead by Dawn (1987) i Army of Darkness (1992).

Raimijev najmainstream film Darkman (1990) ujedinio je elemente gotskog horora i karaktere (Nevidljivi čovek, Vukodlak i Fantom iz Opere) sa Lajam Nisonom (Liam Neeson) u ulozi izmučenog, osvetoljubivog i izobličenog naučnika Pejtona Vestlejka – Darkmana (Payton Westlake).

On je još režirao veliki bioskopski hit Spider-Man (2002) sa super-herojem iz stripa Spajdermenom (Spider-Man/Peter Parker) (igrao ga je Tobey Maguire) koji se bori sa svojim zlim neprijateljem Zelenim Goblinom (Green Goblin/Norman Osborn) koga je glumio Viljem Defo (Willem Dafoe). I Raimijev režiserski nastavak bio je jednako uspešan i kod kritičara i kod publike Spider-Man 2 (2004) sa zločincem doktorom Oktopusom (Dr. Octopus) koga je glumio Alfred Molina. 2007. Raimi je režirao i treći deo, Spider-Man 3.

Nastaviće se...

Napomena:

Ovaj sjajan tekst koji pruža detaljan uvod u istorijat snimanja horor filmova pronašao sam na sajtu www.filmsite.org i predstaviću ga u više delova. Ovaj opširan tekst sam sam preveo sa engleskog tako da je moguće da ima i nekih grešaka