Horor filmovi 70-ih:
1968. godine MPAA je stvorio novi rejting sistem sa oznakama G, M, R i X, delom kao odgovor na rušilačke, nasilne teme horor filmove.


70-ih, "noćnomorovski" horor i teror vrebaju svuda. Jedan od top bioskopskih hitova s početka 70-ih bio je Willard (1971)  o stidljivom 27-godišnjem samotnjaku (i maminom sinu) koji trenira svoje krvožedne kućne ljubimce glodare za osvetoljubivi napad na njegove kolege neprijatelje – snimljen je jednako loš nastavak Ben (1972) (sa nominacijom za Oskara za najbolju pesmu za naslovnu numeru koju je izveo Majkl Džekson (Michael Jackson)).

[Kultni klasik je doživeo rimejk 2003. godine i režirao ga je i napisao Glen Morgan (Glen Morgan) koji je nazvan takodje Willard, u njemu je glumio naslovnu ulogu Krispin Glaver (Crispin Glover).]

Legendarni Stenli Kjubrik (Stanley Kubrick) snimio je kontroverzni film A Clockwork Orange (1971). Bila je to briljantna adaptacija novele Entonija Burdžisa (Anthony Burgess) o silovanju, ubistvu i bihejviorističkim eksperimentima radi iskorenjivanja nenormalnog seksa i nasilja.

U kičastom The Abominable Dr. Phibes (1971), poremećeni doktor Enton Fibs (Anton Phibes) oslobadja biblijske boleštine protiv svojih žrtava – lekara koji nisu uspeli da spasu život njegove žene (Caroline Munro).

 

Prvi istaknuti film režisera Stivena Spilberga (Steven Spielberg) (sniman direktno za televiziju) bio je paranoični Duel (1972) o čudovišnom i zlom kamionu-cisterni bez vozača.

Psihološki triler režisera Nikolasa Rega (Nicolas Roeg) Don't Look Now (1973) kopirao je hičkokovski teror u priči o nesreći u Veneciji za Džuli Kristi (Julie Christie) i Donalda Saterlenda (Donald Sutherland).

Iako je to bila komedija-mjuzikl, kultni kemp klasik o Frankenštajnu The Rocky Horror Picture Show (1975) bio je smešten u opsednutom zamku sa grupom vanzemaljaca transseksulaca a glumili su Suzan Sarandon (Susan Sarandon), Beri Bostvik (Barry Bostwick) i Tim Kari (Tim Curry). Čudan i skaredan, film je ubrzo postao kulturna institucija i fenomen, pošto se prikazivao mnogo godina u zbijenim ponoćnim terminima, sa kostimiziranom publikom koja je učestvovala u ekranizaciji.

U brzom horor filmu o poteri Džeka Stareta (Jack Starrett) Race With the Devil (1975) Piter Fonda (Peter Fonda) i Voren Outs (Warren Oates) glumili su nevine turiste sa njihovim ženama (Loretta Swit i Lara Parker) koje proganjaju satanisti posle nehotičnog posmatranja njihovog izvodjenja ljudskog žrtvovanja.

 

Kako je dekada 70-ih napredovala horor žanr je bio podvrgnut nasilju, sadizmu, brutalnosti, slasher filmovima, žrtvama opsednutim djavolom i živim krvavim pričama. Zastrašujući film Deliverance (1972) režisera Džona Bormena (John Boorman) istraživao je iskonsko ljudsko zlo i uključio slikovito kasapljenje i sodomiju ludih seljaka nad nesumnjičavom grupom pustolova.

 

Dva najefektnija, bioskopski uspešna filma 70-ih bili su kemp klasik It's Alive! (1974) o bebi ubici i Toub Huperov (Tobe Hooper) eksploatacioni, nisko-budžetni, ručno izradjen kultni film The Texas Chainsaw Massacre (1974).

Ozloglašeni prvi film o terorisanoj grupi tinejdžera bio je labavo baziran na istinitim zločinima groznog, ozloglašenog serijskog ubice iz Viskonsina Eda Gejna, kao što su bili i Hičkokov Psycho (1960), Three on a Meathook (1972), Deranged (1974) i film Džonatana Dema (Jonathan Demme) The Silence of the Lambs (1991).

Glavni horor negativac Leatherface (glumio ga je Gunnar Hansen) bio je istovremeno odvratan i snažan u svom Grand Guignol lovu na žrtve za kasapljenje. [Snimljena su 4 nastavka TCM-ovog filma: The Texas Chainsaw Massacre 2 (1986) koji je takodje režirao Huper, Leatherface: The Texas Chainsaw Massacre 3 (1990) u režiji Džefa Bara (Jeff Burr), Texas Chainsaw Massacre: The Next Generation (1995) koji je režirao Kim Henkel i u kom su glumile buduće zvezde Metju Mekonahi (Matthew McConaughey) i Rene Zelveger (Renee Zellweger) i The Texas Chainsaw Massacre (2003) koji je producirao Majkl Bej (Michael Bay) sa Džesikom Bil (Jessica Biel) u ulozi jedne od terorisanih tinejdžerki.] 2006. je snimljen i prequel The Texas Chainsaw Massacre: The beginning.

 

Uticajni i nezavisni horor klasik Džona Karpentera (John Carpenter) Halloween (1978) sa jezivom muzikom i Majkl Majersom (Michael Myers) - poremećenim, veštim ubicom koji ubija nožem bejbisiterke tinejdžerke (u filmu je glumila i poznata Jamie Lee Curtis, inače kćerka Dženet Li (Janet Leigh) koja je ranije glumila 'kraljicu vriska' u Hičkokovom filmu "Psycho") koji se vratio u svoj stari kraj gradića po imenu Haddonfield u Ilinoisu posle bekstva iz ludnice.

Njegov avetinjski doktor (glumio ga je britanski horor glumac Donald Pleasance) jurio je ludog koljača. [Ovaj popularni slasher, film o serijskom ubici inspirisao je brojne, uglavnom slabije nastavke – čak 7 do 2002. godine] Stiven Spilbergov (Steven Spielberg) drugi horor film Jaws (1975) bio je strašan letnji hit o pretećoj, velikoj beloj ajkuli za opštinu Istočna plaža ostrva Amity.

Užasni sukobi desili su se sa natprirodnim čudovištima u svemiru, u filmu režisera Ridlija Skota (Ridley Scott) Alien (1979) sa najavnom rečenicom: "U svemiru, niko vas ne može čuti da vrištite." Poraziti čudovište iziskivalo je nadljudsku moć ili napor da bi se uništilo preteće zlo. Heroina (glumila ju je Sigourney Weaver) bori se sa brojnim vanzemaljcima ubicama u tamnom i škripavom svemirskom brodu Nostromo.

Adaptirana priča Stivena Kinga (Stephen King) obezbedila je osnovu za vrhunski režiran gotski film Stenlija Kjubrika (Stanley Kubrick) The Shining (1980) o poludelom suprugu (Jack Nicholson) sa vlastitim demonima u hotelu 'Overlook', zatvorenom i okovanom snegom tokom zime u Koloradu sa njegovom emotivno izopačenom suprugom (Shelley Duvall) i malim sinom.

 

Italijanski kultni režiser horor filmova Dario Ardjento (Dario Argento) predstavio je krvave, tzv. 'krv i creva' specijalne efekte u zlobnom, umetničkom hororu i stilskom klasiku Suspiria (1977) u kom je Džesika Harper (Jessica Harper) glumila američku plesačicu na evropskoj baletskoj akademiji koju vode veštice.

Ardjento je takodje režirao krvavi triler Unsane (1984) (u originalu nazvan Tenebrae).

 

Gospodar horora Brajan DePalma (Brian DePalma):

Početkom 70-ih, šok-režiser Brajan DePalma (Brian DePalma – često je koristio filmske tehnike uporedive sa legendarnim Alfredom Hičkokom) dao je značajan doprinos horor žanru, probijajući se svojim originalnim mainstream filmom Sisters (1973), nakon koga je usledio njegov prvi komercijalni hit Carrie (1976) – adaptacija najprodavanije priče pisca Stivena Kinga (Stephen King) o društveno odbačenoj, stidljivoj školarki (Sissy Spacek) koja poseduje telekinetičke moći kojima se sveti i sa njenom religiozno fanatičnom majkom (Piper Laurie).

Njegov naredni uspešni film bio je erotski horor-triler Dressed to Kill (1980) sa imitacijom scene pod tušem iz filma "Psycho" i sa čarobnom zavodljivo-šunjajućom scenom u muzeju.

 

Filmovi o opsednutosti djavolom:

Zli duhovi opseli su telo mlade 12-ogodišnje devojčice (Linda Blair) u manipulativno kritičkom i biskopskom hitu The Exorcist (1973) koji je režirao Viljem Fridkin (William Friedkin) po najprodavanijoj noveli Pitera Blatija (Peter Blatty) sa neobičnim specijalnim efektima i zaprepašćujućom šminkom.

U filmu se desilo čuveno okretanje glave, povraćanje bljuvotine čorbastog graška i ostala jeziva vizualna zastrašivanja gledalaca. Blokbaster, o pokušaju isterivanja djavola dva sveštenika (Max von Sydow i Jason Miller), inspirisao je slabije nastavke:

·         Exorcist II: The Heretic (1977), režija: Džon Bormen (John Boorman)

 

·         The Exorcist III (1990), režija: Viljem Piter Blati (William Peter Blatty)

 

·         Exorcist: The Beginning (2004), režija: Pol Šreder (Paul Schrader) i Reni Harlin (Renny Harlin); inače 'prequel'

 

Neki od boljih filmova o opsednutošću djavolom krajem 70-ih i početkom 80-ih bili su The Amityville Horror (1979) o kući opsednutoj djavolom i Toub Huperov (Tobe Hooper) Poltergeist (1982) – savršena priča o ugrožavajućim duhovima koji kidnapuju dete (film je producirao, a i saradjivao i u pisanju scenarija i u režiji, Stiven Spilberg (Steven Spielberg)) uvlačeći je u TV prijemnik ("Oni su ovdeeee!") i odvodeći je u paralelnu dimenziju.

Poltergeist je uzrokovao i dva nastavka 1986. i 1988. godine.

The Omen (1976), sa nezaboravnom notom Džerija Goldsmita (Jerry Goldsmith), o mladom usvojenom dečaku (roditelje su glumili Gregory Peck i Lee Remick) po imenu Demijan – Sataninom sinu, takodje je inspirisao dva nastavka da bi sačinili trilogiju: Damien: Omen II (1978) i The Final Conflict (1981). 2006. original je doživeo rimejk The Omen: 666.


 

Čak je i za kablovsku televiziju snimljen nastavak Omen IV: The Awakening (1991).

Ostali filmovi sa djavolom su Tejlor Hekfordov (Taylor Hackford) The Devil's Advocate (1997) sa zanosnim Al Paćinom (Al Pacino) i akcioni horor triler Pitera Hajamsa (Peter Hyams) End of Days (1999) sa Gabrijelom Birnom (Gabriel Byrne) u ulozi zavodljivog Devil Lord-a.

Dejvid Kronenbergov (David Cronenberg) jedinstveni brend 'telesnog horora':

Razorni kanadski snimatelj Dejvid Kronenberg (David Cronenberg), poznat po uznemirujućem seksualnom i 'telesnim hororom' sa večitim temama mutiranja i infekcije, imao je svoj režiserski debi prvim velikim filmom Shivers (1975) (aka They Came From Within) o grupi stanara montrealskih apartmana koji se posle infekcije parazitima provode uz seks i nasilje.

Njegov naredni poznati film bio je Rabid (1977) u kom je glumila bivša porno diva Merilin Čejmbers (Marilyn Chambers) sa vampirskom žudnjom za krvlju posle plastične operacije.

Kronenbergov slikoviti film The Brood (1979) opisao je rodjenje ubilačke demonske dece od lude majke.

Scanners (1981) je obuhvatio psihičke, telepatske ratnike sa mentalnim moćima dovoljno jakim da mogu da izazovu eksplodiranje glava.

 

Ostali neobični Kronenbergovi filmovi 80-ih i 90-ih obuhvatili su adaptaciju novele Stivena Kinga The Dead Zone (1983), Videodrome (1983) – dvosmisleni film o kontroli uma piratskim satelitskim TV signalom, The Fly (1986) u kom su glumili Džef Goldblum (Jeff Goldblum) i Djina Dejvis (Geena Davis) – upečatljivi rimejk originala iz 1958.

I Kronenbergov najuspešniji film, zastrašujući psihološki triler Dead Ringers (1988) u kom je Džeremi Ajrons (Jeremy Irons) glumio blizance i sa ginekološkim instrumentima, pratio je Naked Lunch (1991), lukavi original Crash (1995) i film o izmenjenoj stvarnosti eXistenZ (1999).

Nedavno, on je režirao film A History of Violence (2005) o posledicama nasilja u porodici u malom gradu vlasnika restorana po imenu Tom Stall (Viggo Mortensen) i sa pojavljivanjem Viljema Harta (William Hurt) u desetominutnoj ulozi zastrašujućeg, poremećenog halapljivog mafijaša Ričija Kjuzaka, nominovanoj za Oskara.

Nastaviće se...

Napomena:

Ovaj sjajan tekst koji pruža detaljan uvod u istorijat snimanja horor filmova pronašao sam na sajtu www.filmsite.org i predstaviću ga u više delova. Ovaj opširan tekst sam sam preveo sa engleskog tako da je moguće da ima i nekih grešaka Embarassed